Zaburzenia borderline

 

Zaburzenia osobowości typu borderline – zrozumieć, rozpoznać, leczyć

Czym jest zaburzenie osobowości typu borderline?

Zaburzenie osobowości typu borderline to stan psychiczny charakteryzujący się niestabilnością emocjonalną, impulsywnością, niekiedy problemami z tożsamością oraz trudnościami w relacjach międzyludzkich. Osoby cierpiące na ten typ zaburzenia osobowości często doświadczają intensywnych wahań nastroju, trudności w utrzymaniu stałych relacji i mają skłonność do podejmowania ryzykownych zachowań.

 

Zaburzenia osobowości typu borderline

Rozpoznanie tego zaburzenia osobowości może być trudne, ponieważ objawy mogą się różnić w zależności od osoby. Najczęstszymi symptomami mogą być:

• intensywne i zmienne emocje: pacjenci mogą przeżywać silne uczucia gniewu, smutku czy lęku, które zmieniają się bardzo szybko;
• impulsywność: skłonność do podejmowania działań bez zastanowienia, takich jak ryzykowne zachowania seksualne, nadużywanie substancji czy nieodpowiedzialne wydawanie pieniędzy,
• problemy z tożsamością: pacjenci nie mają stabilnego obrazu siebie, co może prowadzić do częstych zmian w celach życiowych, wartościach czy preferencjach;
• trudności w relacjach: intensywne i niestabilne relacje, często charakteryzujące się gwałtownym wahaniem między idealizacją a dewaluacją drugiej osoby (np. partnera czy przyjaciela);
• lęk przed porzuceniem: osoby z tym zaburzeniem osobowości mogą podejmować desperackie działania, aby uniknąć realnego lub wyobrażonego porzucenia/odrzucenia;
• autoagresja i myśli samobójcze: samookaleczenia lub myśli o samobójstwie są sposobem radzenia sobie z bólem emocjonalnym.

 

Przyczyny zaburzeń osobowości typu borderline

Dokładne przyczyny rozwoju zaburzenia osobowości typu borderline nie są w pełni znane, badania wskazują jednak na kombinację czynników genetycznych, biologicznych i środowiskowych. Do istotnych należą:

• predyspozycje genetyczne: rodzinne występowanie zaburzeń osobowości typu borderline sugeruje, że może istnieć genetyczna skłonność do tego zaburzenia (lub rodzice przekazują dziecku wzorce zachowań);
• nieprawidłowości w obszarach mózgu odpowiedzialnych za regulację emocji mogą przyczyniać się do rozwoju zaburzeń osobowości typu borderline;
• czynniki środowiskowe: wczesne traumy, opuszczenie,  przemoc i nadużycia fizyczne lub emocjonalne, dorastanie w zaburzonym systemie rodzinnym a także nieodpowiednie relacje z opiekunami w dzieciństwie mogą zwiększać ryzyko rozwoju zaburzeń osobowości typu borderline.

 

Jak rozpoznać zaburzenie osobowości typu borderline?

Rozpoznanie tego zaburzenia osobowości jest skomplikowane i wymaga dokładnej oceny przez wykwalifikowanego specjalistę zdrowia psychicznego. 

• wywiad kliniczny: psychoterapeuta lub psychiatra przeprowadza szczegółowy wywiad dotyczący historii życia pacjenta, jego objawów oraz zachowań,
• psychiatryczna ocena objawów: psychiatra analizuje, czy objawy pacjenta spełniają kryteria diagnostyczne zaburzeń osobowości typu borderline,
• testy psychologiczne: w niektórych przypadkach mogą być używane specjalistyczne testy psychologiczne, przeprowadzane przez wykwalifikowanych psychologów.

 

Psychoterapia - podstawa leczenia zaburzenia osobowości typu borderline

Psychoterapia jest podstawowym sposobem leczenia zaburzeń osobowości. Regularność spotkań psychoterapii psychoanalitycznej ustanawia stabilną i stałą strukturę, niezbędną pacjentom z zaburzeniami osobowości typu borderline.

Częstotliwość sesji (dwie lub trzy w tygodniu) daje pacjentom z tym typem zaburzenia osobowości przestrzeń niezbędną do tego, aby zająć się nie tylko aktualnymi konfliktami życiowymi, lecz także by zyskać dostęp do swych przeżyć. Pozwala ona także na szczegółowe poznanie historii pacjenta, odkrycie źródeł cierpienia psychicznego oraz przepracowanie nieadaptacyjnych mechanizmów obronnych.

Rozpoznanie nieświadomych przyczyn impulsywności pozwala zmniejszyć jej destrukcyjny wymiar. Ważnym aspektem jest trwałość relacji terapeutycznej oraz jej granice, co daje pacjentom z zaburzeniem osobowości typu borderline możliwość bezpiecznego obserwowania schematów budowania relacji, a także stopniowego ich modyfikowania.

Psychoterapeuta zachowuje neutralność (nie opowiada o sobie, nie ocenia), w związku z czym do głosu dochodzą nieświadome fantazje pacjenta na temat bliskiej relacji - czyli dochodzi do przeniesienia na psychoterapeutę doświadczeń związanych z bliskimi osobami z przeszłości. To zaś umożliwia uświadomienie trudnych/traumatycznych doświadczeń i związanych z nimi emocji, a następnie przepracowanie ich oraz przekształcenie funkcjonowania psychicznego. Pojawiające się idealizacje i dewaluacje psychoterapeuty mogą być bezpiecznie omawiane, co pozwala uświadomić nieświadome lęki relacyjne oraz potrzeby pacjenta.

Co ważne, regularna praca z własnymi przeżyciami i historią, która odbywa się w bezpiecznych warunkach, sprzyja budowaniu silnego ego, odkrywaniu swojego prawdziwego Ja i harmonijnego obrazu siebie, wzmacnianiu poczucia własnej wartości - a w efekciu uzyskaniu wewnętrznej wolności. 

 

Konsultacja psychiatryczna 

Jeśli objawy są uciążliwe, należy rozważyć konsultację u psychiatry. Lekarz może zaproponować farmakoterapię, która na początkowym etapie psychoterapii może łagodzić cierpienie i wspierać pracę psychoterapeutyczną. 

 

Jak wspierać osobę z zaburzeniem osobowości typu borderline?

• edukacja: dowiedz się jak najwięcej o zaburzeniach osobowości typu borderline, aby lepiej zrozumieć, przez co przechodzi bliska ci osoba;
• słuchanie: bądź empatycznym słuchaczem: pozwól bliskim wyrażać ich emocje bez oceniania;,
• wsparcie w psychoterapii: zachęcaj bliską osobę do kontynuowania trudnej i wymagającej pracy psychoterapeutycznej;
• dbanie o siebie: pamiętaj, że aby pomóc innym, należy zadbać o siebie i nie przejmować odpowiedzialności za decyzje innych. 

 

Podsumowanie

Zaburzenie osobowości typu borderline to skomplikowane i trudne do zdiagnozowania schorzenie, które wymaga profesjonalnej opieki i mądrego wsparcia. Diagnozę może postawić wyłącznie wykwalifikowany specjalista. Dzięki odpowiedniej psychoterapii i wsparciu, osoby z tym typem zaburzeń osobowości mogą prowadzić satysfakcjonujące życie. Jeśli zmagasz się z tego typu zaburzeniami, nie wahaj się skonsultować ze specjalistą - psychiatrą lub psychoterapeutą.