Rozwój osobisty w czasie sesji z psychoterapeutą psychoanalitycznym

Psychoterapia psychoanalityczna może być sposobem na rozwój osobowości oraz osiągnięcie wewnętrznej wolności. Dzięki pogłębionej analizie swoich myśli, uczuć i doświadczeń, osoby korzystające z psychoterapii zyskują lepsze zrozumienie siebie i swoich motywacji.

 

Czym jest psychoterapia psychoanalityczna?

W psychoterapii psychoanalitycznej skupiamy się na badaniu nieświadomych procesów psychicznych, które wpływają na nasze myśli, uczucia i zachowania. Ten nurt psychoterapii wywodzi się z psychoanalitycznej teorii Sigmunda Freuda, która zakłada, że wiele naszych problemów wynika z nieświadomych konfliktów i funkcjonowania mechanizmów obronnych.

Od czasów Freuda psychoanaliza ewoluowała, włączając dokonania kolejnych pokoleń psychoanalityków brytyjskich, francuskich, włoskich i amerykańskich (by wymienić tylko kilka znaczących szkół). Psychoterapeuci psychoanalityczni są zrzeszeni w obrębie stale rozwijających teorię i klinikę ośrodków - Polskiego Towarzystwa Psychoterapii Psychoanalitycznej i Europejskiej Federacji Towarzystw Psychoanalitycznych (EFPP w Brukseli). Członkowie obu tych ośrodków uczestniczą także w wydarzeniach naukowych Polskiego Towarzystwa Psychoanalitycznego oraz Międzynarodowego Towarzystwa Psychoanalitycznego (IPA w Londynie).

Jak psychoterapia psychoanalityczna wpływa na rozwój osobisty?

Zrozumienie siebie

Jednym z głównych celów psychoterapii psychoanalitycznej jest zwiększenie samoświadomości. Dzięki uświadomieniu nieświadomych treści, pacjent może lepiej zrozumieć swoje motywacje, pragnienia i obawy. Poznawanie swojego prawdziwego ja - często ukrytego pod maskami społecznymi - jest tak ważne w rozwoju człowieka, ponieważ pozwala na świadome podejmowanie decyzji i kierowanie swoim życiem w sposób, który jest zgodny z naszymi prawdziwymi wartościami oraz potrzebami.

Przepracowanie minionych doświadczeń

Charakter człowieka kształtuje się między innymi poprzez indywidualną historię życia oraz czasem nieświadome czy niewerbalizowane przekazy międzypokoleniowe. Niezwykle ważne w rozwoju osobowości są także doświadczenia z dzieciństwa oraz relacje z ważnymi osobami - rodzicami, opiekunami.

Często aktualne problemy i ograniczenia wynikają z nieprzepracowanych traum oraz doświadczeń z przeszłości. Psychoterapia psychoanalityczna pomaga pacjentowi przepracować emocje związane z tymi doświadczeniami, co daje poczucie większej wolności psychicznej. Dzięki temu można lepiej radzić sobie z emocjami, budować zdrowsze relacje i pełniej rozwijać swój potencjał.

Zmiana mechanizmów obronnych

W trakcie życia rozwijamy różne mechanizmy obronne, które mają chronić nas przed zbyt dotkliwym bólem emocjonalnym. Jednak niektóre z tych mechanizmów mogą być nieadaptacyjne i utrudniać dalszy rozwój. Czasem utrwalony zostaje dziecięcy mechanizm obronny, który blokuje rozwój mechanizmów bardziej dojrzałych. Psychoterapia psychoanalityczna pomaga zidentyfikować i zmodyfikować te mechanizmy na bardziej adaptacyjne, co pozwala na bardziej konstruktywne radzenie sobie z życiowymi trudnościami.

Poprawa relacji interpersonalnych

Relacje z innymi ludźmi odgrywają kluczową rolę w naszym życiu. Psychoterapia psychoanalityczna pomaga zrozumieć i przekształcić wzorce zachowań, które wpływają na nasz sposób bycia w relacjach i ich kształtowanie. Psychoterapia wspiera procesy separacyjne, daje doświadczenie bezpiecznej zależności, ukazuje też granice międzyludzkie, co może wpływać na zdobywanie asertywności oraz wyrażanie szacunku wobec odmienności drugiego człowieka. Dzięki takiej świadomości (czasem początkowo nieprzyjemnej) możemy budować zdrowsze, bardziej satysfakcjonujące związki z innymi, co jest istotnym elementem dobrostanu emocjonalnego.

 

Zwiększenie zdolności do autorefleksji i mentalizacji

Autorefleksja jest zdolnością do introspekcji (czasem retrospekcji) oraz analizy własnych myśli, uczuć i zachowań. Psychoterapia psychoanalityczna wspiera tę zdolność, co pozwala na bardziej świadome i refleksyjne podejście do własnego życia. W procesie psychoterapii zwiększa się także zdolność do rozumienia swoich stanów psychicznych oraz zachowań, a w związku z tym adekwatnego reagowania. Rozwija się umiejętność dostrzegania korelacji pomiędzy zdarzeniami a emocjami, tolerancja na frustrację oraz bezpieczny styl komunikowania przeżywanych stanów.

 

Metody stosowane w psychoterapii psychoanalitycznej

Wolne skojarzenia

Wolne skojarzenia jest to metoda zaproponowana przez Freuda, w której pacjent mówi wszystko, co przychodzi mu do głowy, bez cenzurowania. Pozwala to na odkrywanie nieuświadomionych myśli i uczuć, które mogą być kluczowe, aby rozumieć stany emocjonalne i trudności pacjenta. Zazwyczaj sesję zaczyna pacjent, dzięki czemu jest ona poświęcona aktualnym przeżyciom osoby korzystającej z psychoterapii.

Analiza snów

Analiza snów jest kolejną metodą zaproponowaną przez Freuda, w której psychoterapeuta i pacjent wspólnie interpretują sny pacjenta, aby odkryć wyrażone w nim indywidualne treści. Twórca psychoanalizy uznał, że sny są “królewską drogę do nieświadomości” i mogą dostarczać cennych informacji o emocjonalnych konfliktach pacjenta. Dlatego też znaczenie każdego snu odkrywane jest indywidualnie.

Przeniesienie

Przeniesienie jest to proces, w którym “uczucia, pragnienia, fantazje i zachowania, pochodzące z ważnej relacji z przeszłości, zostają przeniesione na jakąś istniejącą obecnie relację” (Leźnicka-Łoś, 2012). Uczucia i reakcje przeniesieniowe zniekształcają rzeczywistą relację, a jednocześnie pozostają nieświadome. Psychoterapeuta analizuje te reakcje, aby pomóc pacjentowi uświadomić, zrozumieć i przepracować te emocje. Relacja terapeutyczna, w której psychoterapeuta pozostaje anonimowy i neutralny, sprzyja uświadamianiu nieświadomych uczuć przeniesieniowych.

Badania naukowe

Badania wykazują, że psychoterapia psychoanalityczna może być skuteczną drogą rozwoju zdrowej osobowości. Prace McWilliams oraz metaanaliza przeprowadzona przez Leichsenringa i Rabunga (2011) wykazały, że długoterminowa psychoterapia prowadzi do znaczącej poprawy w zakresie osobowości, objawów psychicznych, relacji interpersonalnych i ogólnego funkcjonowania.

Jak znaleźć odpowiedniego psychoterapeutę psychoanalitycznego?

Kryteria wyboru psychoterapeuty

Wybór odpowiedniego psychoterapeuty jest ważny z punktu widzenia długoterminowej i wymagającej zaangażowania (czasowego, finansowego) psychoterapii. Ważne jest, aby psychoterapeuta posiadał odpowiednie kwalifikacje i doświadczenie w pracy, korzystał z superwizji oraz pracował zgodnie z kodeksem etyki.

Warto również zwrócić uwagę na to, aby pacjent czuł się komfortowo podczas wstępnych konsultacji - choć odkrywanie cierpienia psychicznego przed drugą osobą powoduje dyskomfort. Warto pamiętać, że na późniejszych etapach pracy w relacji terapeutycznej mogą pojawiać się różne emocji wobec terapeuty, także złość, niezadowolenie i smutek, w związku z konfrontowaniem się z nieprzyjemnymi myślami.

Przed podjęciem decyzji o rozpoczęciu psychoterapii psychoanalitycznej można też zadać sobie pytanie, czy sposób myślenia psychoterapeuty zaciekawia nas, skłania do patrzenia na problemy w nowy sposób.

Proces konsultacji

Pierwsze konsultacje z psychoterapeutą zazwyczaj polegają na wstępnym wywiadzie, który ma na celu zrozumienie problemów i potrzeb pacjenta. Jest to również okazja dla pacjenta, aby zadać pytania dotyczące psychoterapii i zrozumieć, czego może się spodziewać w trakcie procesu psychoterapeutycznego. Po kilku konsultacjach pacjent i psychoterapeuta podejmują decyzję dotyczącą ewentualnego rozpoczęcia regularnej pracy psychoterapeutycznej. Na tym etapie ustalana jest także liczba sesji w tygodniu (może ona zostać później zmodyfikowana).

Korzyści z psychoterapii psychoanalitycznej

Zwiększenie samoświadomości

Jednym z istotnych celów psychoterapii psychoanalitycznej jest zwiększenie samoświadomości pacjenta. Zrozumienie swoich myśli, uczuć i zachowań pozwala na lepsze radzenie sobie z problemami i podejmowanie świadomych decyzji.

Poprawa relacji interpersonalnych

“Każdy z nas, żyjąc, rozwija własny styl kochania, bycia kochanym i domagania się miłości. Każdy chce być kochany w określony sposób i przez określoną osobę. Jakże często nasze zabiegi kończą się jednak frustracją i niespełnieniem, a my nie potrafimy zrozumieć, dlaczego tak się stało. Kluczem może być zrozumienie własnej nieświadomości.”

A. Leźnicka-Łoś

Psychoterapia psychoanalityczna pomaga zrozumieć i przekształcić wzorce zachowań, które wpływają na nasze relacje. Dzięki temu możemy budować zdrowsze, bardziej satysfakcjonujące związki z innymi.

Zmiana mechanizmów obronnych

Psychoterapia pomaga zidentyfikować i przekształcić nieadaptacyjne mechanizmy obronne na bardziej adaptacyjne, co pozwala na dalszy rozwój oraz konstruktywne radzenie sobie z życiowymi trudnościami. Zaburzenia w funkcjonowaniu mechanizmów obronnych mogą prowadzić np. do niekontrolowania emocji lub załamania psychicznego.

Rozwój zdolności do autorefleksji

Psychoterapia psychoanalityczna rozwija zdolność do autorefleksji, co pozwala na bardziej świadome podejście do własnego życia.

Przepracowanie minionych doświadczeń

Psychoterapia pomaga przepracować emocje związane z nieprzepracowanymi traumami i doświadczeniami z przeszłości, co skutkuje większą wolnością psychiczną.

 

Podsumowanie

Doświadczenie psychoterapii psychoanalitycznej może być ważnym aspektem na drodze poprawy jakości życia i realizacji pełnego potencjału. Psychoterapia psychoanalityczna, poprzez zrozumienie nieświadomych procesów, zmianę mechanizmów obronnych, przepracowywanie traumatycznych doświadczeń i zwiększenie samoświadomości, oferuje skuteczne narzędzia do pracy nad sobą.